مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان بندر انزلی > یادداشت های علمی

   سه شنبه 29 اسفند 1402

وضعیت آب و هوای بندر انزلی

  صفحه اصلی     

  معرفی مرکز     

  امکانات مرکز     

  دستاوردهای مرکز     

  پروژه ها     

  نکته های سلامتی     

  یادداشتهای علمی     

  سخنرانی های علمی     

  معرفی مدیران     

  CV محققین     

 

 
یادداشت های علمی
نیاز مندی های بسته بندی برای محصولات ماهی
شنبه 13 مهر 1392
صغری کمالی

 ماهی ازمحصولات غذایی با قابلیت فساد بسیار بالا میباشد،ماهی تازه بدلیل اتولیز و رشد میکروبی پس از مرگ بسیار مستعد فساد است .دمای بالای محیط ، رشد سریع میکروارگانیسم ها را مساعد می کند .
اکنون سرد کردن با یخ و بطور مکانیکی، متداولترین ابزارها برای به تاخیر انداختن فساد میکروبی و بیوشیمیایی در آبزیان دریایی تازه صید شده در طول توزیع و بازاریابی هستند. با این وجود وقتی یخ آب می شود، باعث آلوده کردن ماهی، تسریع فساد و کاهش تاریخ مصرف آن میشود. ماهی پس از صید فقط برای دوره محدود 4تا 6 ساعت تازه باقی می ماند
 ماهی که در بازارهای محلی مستقیما فروخته می شود، نیازمند هیچ بسته بندی خاصی نیستند. با این وجود بسته بندی مناسب برای تضمین تاریخ مصرف بیشتر، وقتی موضوع اساسی می شود که، بایستی به مکانهای دور منتقل شوند. بسته بندی مناسب برای ماهی تازه باید ویژگی های زیر را داشته باشد :
• حفاظی را در مقابل اکسیژن فراهم کند تا اکسیداسیون چربی را کاهش دهد .
• ماهی را مرطوب نگه دارد و از خشک شدن  آن جلوگیری کند .
• فساد شیمیایی و باکتریایی را به تاخیر اندازد.
• از نفوذ بوهای خارجی جلوگیری کند .

در بسته بندی انبوه، مخزن باید معیارهای زیر را داشته باشد:

• به حد کافی محکم باشد تا دشواری های حمل و نقل به روشهای متفاوت را تحمل کند.
• دارای وزن سبک، بهداشتی، و براحتی قابل تمیز شدن باشد.

بسته بندی اصلاح شده با هوا (MAP):

فناوری بسته بندی MAP بعنوان مکمل برای سرد کردن با یخ و بطور مکانیکی، کاهش فساد و افزایش تاریخ ذخیره سازی محصولات دریایی تازه ایجاد شده است.در MAP هوا توسط مخلوطهایی از گازهای متفاوت برای تنظیم تغییر رنگ و یا فعالیت میکروبی محصولات جایگزین می شود.
گازهایی که بطورعادی بکار می روند:
 دی اکسید کربن، نیتروژن و اکسیژن هستند. بطور کلی غنی سازی دی اکسید کربن در هوای ذخیره سازی بعنوان ابزاری برای کنترل رشد میکروبی است که سبب افزایش تاریخ مصرف ماهی می شود. دی اکسید کربن pH داخل و خارج سلولی بافتها و شاید میکروارگانیسم ها و آنزیم های کربوکسیل زدای میکروارگانیسم ها را تحت تاثیر قرار می دهد. ترکیب مخلوطهای گازی بکار رفته برای MAP در ماهی تازه بستگی به اندازه و میزان چربی دارد، برای ماهی کوچک نسبت 30٪ اکسیژن،40٪ دی اکسید کربن و 30٪ نیتروژن توصیه می شود. برای ماهیان چرب از نسبت اکسیژن کمتری در ترکیب گازی استفاده میشود، که منجر به استفاده از نسبت 40 تا 60 ٪ نیتروژن می شوند. با حذف اکسیژن، ایجاد فساد اکسیدی در ماهی کاهش می یابد.
از سوی دیگر اکسیژن می تواند از رشد باکتری های غیر هوازی مانند کلستریدیوم بوتولینیوم جلوگیری کند. بطور کلی مواد بسته بندی بکار رفته برای این منظور لایه های قابل انعطاف نایلون – سوریلین، سینی با قالب PVC ، لایه پلی اتیلن، پلی استر- لایه پلی اتیلن با چگالی کم، و غیره .... هستند

بسته بندی میگوی منجمد
میگوی یخ زده مهم ترین محصول دریایی است. بطور سنتی میگو در بلوکهای 2 کیلویی که هر یک  در کارتن دو جداره با پوشش LDPE (پلی اتیلن دانسیته بالا) است و 10 تا از آنها در 5 یا 7 جعبه با لایه فیبر شیاردار بسته بندی شده اند، یخ زده می شوند. میگو با آب لعابدار کافی یخ زده می شود و هر بلوک یکبار دیگر در آب با یخ سرد شده قبل از بسته بندی نهایی، لعاب داده می شود. به معنای دقیق کلمه، ملاحظات اساسی در الزامات بسته بندی، قدرت کافی برای تحمل تنش حمل و مقاومت در برابر رطوبت هستند. تقاضای زیادی برای میگو در شکل یخ زده سریع (IQF) وجود دارد. میگوی IQF محصول با ارزش افزوده است، زیرا در مقایسه با میگوی یخزده بلوکی ارزش واحد بیشتری دارد. نیازهای بسته بندی  میگوی IQF از میگوی بلوکی یخزده بطور قابل توجهی فرق می کنند. از نظر بسته بندی تقاضای بیشتر مصرف کننده برای میگوی IQF  است، نه بسته بندی انبوه.

الزامات اساسی برای ماده بسته بندی میگوی IQF عبارتند از:
1) سرعت انتقال بخار آب کم بمنظور کاهش خطر از دست دادن آب.
2) نفوذ پذیری اکسیژن کم برای کاهش ریسک اکسیداسیون.
3) قابلیت انعطاف برای ثابت ماندن شکل غذا.
4)مقاومت در برابر سوراخ شدن، شکنند گی، و خرابی در دمای کم.
بطور کلی سیستم بسته بندی برای میگوی IQF وزن کردن محصول در کیسه های پلاستیکی (تک لایه، لایه قالب گیری، یا کیسه های لایه ای) با ظرفیت متغیر از 500 گرم تا 4 کیلوگرم برای هر بسته بندی است. کیسه های واحد می توانند چاپ شده باشند یا نه  و می توانند در کارتن های واحد – میانی یا بطور مستقیم در کارتن های اصلی بسته بندی شوند. کارتن های واحد – میانی از فیبر دو لایه یا فبیبر 3 لایه شیار دار ساخته می شوند. برای بسته بندی IQF چند محدودیت در استفاده از پوشش مومی در صفحه دو لایه و در نتیجه اولویت برای فیبر شیاردار وجود دارند.
با این وجود اگر کارتن دو لایه بکار رود ، از نظر کیفیت به طور نسبی ضعیف ، استفاده از پلاستیک لایه ای داخل کارتن و همچنین در سطح برای بهبود ویژگیهای کارکردی و همچنین ارزش زیبایی شناسی مطلوب خواهد بود. کار آمد ترین لایه از نظر کارکرد PP (پلی پروپیلن) دو محوری µ10 شناسایی شده است. یک الزام کارکردی عمده درحمل بسته های مخزن برای میگوی IQF قدرت فشار بالا برای تحمل وزن ،بدون آسیب به محصول است. بسار مهم است که میگوی IQF نباید در معرض فشار غیر ضروری در طول حمل و ذخیره سازی قرار گیرد. وزن بار نباید فشار را بر محصول در کارتن های  لایه ها ی زیری افزایش دهد. این فقط  می تواند وقتی حاصل شود که کارتن های اصلی منجر به اعمال فشار و انتقال آن به محصول داخل نشوند. قدرت فشاری 500 کیلوگرم فشار پیشنهادی حداقلی است که می تواند ، که می تواند ایمنی معقولی را به محصول بدهد. کارتن های ساخته شده از 5 یا 7 لایه شیار دار که الزامات فوق را تامین می کنند، می توانند به طور کارآمد مورد استفاده قرار گیرند.

 

بسته بندی سوریمی:
سوریمی یک اصطلاح ژاپنی است. سوریمی از گوشت ماهی تهیه شده که طی مراحلی استخوان ها و بوی بد ماهی گرفته مـی شــود. این محــصول دارای تمام ویژگــی های ماهی می باشد و ســـرشار از اسیدهای چرب و غیر اشباع ،امگا ۳ و ویتامین ها و مواد معدنی عالی است. سوریمی از ماهی های گوناگون تولید می شود و در بلوکهایی با وزن های مختلف جهت جایگزینی با گوشت قرمز در تمامی فرآورده های گوشتی از جمله سوسیس، کالباس، همبرگر، فیله سخاری ماهی، انواع فست فود، کباب کوبیده، کتلت ماهی و کباب ماهیتابه ای قابل استفاده است.
سوریمی نیازمند حفظ شدن بصورت یخزده تا زمان عمل آوری و تبدیل به محصولات با ارزش افزوده می باشد. برای این منظور سوریمی بطور کلی بصورت بلوکهای مستطیلی یخزده می شود.بمنظور جلوگیری از خرابی احتمالی در طول نگهداری، مانند ماندگی اکسیدی و خشک شدن ، مراقبت باید انجام شود تا تضمین شود که بلوکهای یخزده دارای هیچ فضای خالی نباشند و ماده بسته بندی بکار رفته نفوذ پذیری کمی در برابر بخار آب و گازها و بوها داشته باشد. مواد بسته بندی بکار رفته باید بطور کافی قوی و بادوام باشد تا در طول حمل و نقل و ذخیره سازی،تنشها را تحمل کنند. بسته بندی بکار رفته برای بلوک میگوی یخزده ،برای سوریمی بی خطر در نظر گرفته می شود.

محصولات خمیری و نانی شده :
این طبقه مهمی را از محصولات با ارزش افزوده بشکل راحت تشکیل می دهد. تعدادی از محصولات با ارزش افزوده هم برای صادرات و هم برای بازارهای داخلی می توانند از میگو ، ماهی مرکب، گونه خاصی از ماهی و تکه های گوشت از ماهیهای ارزان تهیه شوند. تغییرات بوجود آمده در طول ذخیره سازی انجماد محصولات با ارزش افزوده خشک شدن، تغییر رنگ،ماندگی و غیره هستند. بکار بردن بسته بندی مناسب از این تغییرات جلوگیری می کند یا آنها را به تاخیر می اندازد و تاریخ مصرف را ارتقا می بخشد. مواد بسته بندی سنتی مانند لایه های پلاستیکی قابل انعطاف، بتنهایی برای این محصولات مناسب نیستند، زیرا آنها حفاظت مکانیکی کمی را برای محصولات فراهم می کنند و در نتیجه محصولات در طول حمل و نقل آسیب می بینند. بنابراین مخازن با حرارت شکل یافته بطور متداول برای این منظور بکار می روند.

بسته بندی ماهی خشک:
کارکرد های خاص لازم برای ماده بسته بندی مناسب  برای محصولات ماهی خشک شده، بی حرکت بودن ، نفوذ ناپذیری، در برابر اکسیژن و رطوبت،شفافیت کم ، و مقاومت در برابر سایش و سوراخ شدن مکانیکی هستند. از میان مواد بسته بندی متفاوت مورد بررسی کیسه های با  HDPE (پلی اتیلن دانسیته بالا)بافته شده با لایه LDPE (پلی اتیلن دانسیته پایین)با درجه 100 برای بسته بندی ماهی خشک شده مناسب تشخیص داده می شوند. از نقطه نظر بهداشتی HDPE در برابر حمله میکروبی و حشره ای مقاوم است . ماده بسته بندی بطور متداول بکار رفته برای مصرف کننده ماهی خشک LDPE می باشد. این ماده ارزان ، براحتی در دسترس ، و دارای قدرت پاره شدن و ترکیدن خوبی است.ازجمله عیبهای این نوع بسته بندی: عبارتند از نرخ بالای انتقال بخار آب وگاز ، مستعد بودن در برابر سوراخ شدن یا آسیب حاصل ازسوراخهای نوک تیز.درسالهای اخیر کیسه های ساخته شده پلی استر با لایه پلی اتیلن برای بسته بندی مصرف کننده بطور متداول بکار رفته اند.

بسته بندی کنسرو ماهی:
بسته بندی کنسرو ماهی باید بدون منفذ ، رسانای حرارتی ، ارزان باشد و نباید بر طعم و بو ، بافت ، رنگ و ارزش غذایی تاثیر بگذارد. قوطی های لاک و الکل زده مقاوم به سولفور بطورکلی برای محصولات ماهی بکار می روند.
مواد متداول بکاررفته برای ساخت مخازن برای محصولات ماهی در دنیا حلبی ، آلومینیوم و فولاد بدون حلبی (TFS) هستند. در طول سالها پیشرفتهایی در فناوری ساخت قوطی ایجاد شده اند که شامل ماده قوطی می باشند .بسیاری از این ابتکارها نتایج تحقیقات در مورد ماده قوطی هستند که به دورازعیوب مواجه شده با قوطیهای حلبی ، مانند خوردگی وعیوب مکانیکی هستند. قوطی های ساخته شده از فولاد بدون حلب ،قوطی حلبی سنگین و فولاد با پوشش حلبی سبک آزمایش شده اند، اما بهترین مورد نوید بخش جایگزین حلب ، آلومینیم اصلاح شده با آلیاژ منیزیم و منگنز در نظر گرفته شده است. آلومینیم دارای چند مزیت نسبت به حلب دارد که بویژه بدلیل وزن سبک، مقاومت در برابر خوردگی ، سهولت باز شدن ، قابل بازیافت بودن فلز وغیره می باشد.
آماده شدن برای ارائه محصولات ماهی در کیسه های خمش پذیر :
مخازن انعطاف پذیر و خمش پذیر ساختارهای لایه ای هستند که با حرارت عمل آوری می شوند،مانند قوطی .با دوام بوده و محصولات محتوای قوطی قابل جوشیدن می باشند. ماده مخازن انعطاف پذیر باید ویژگیهای محافظت برتر را برای تاریخ مصرف طولانی، یکپارچگی درز، سختی و مقاومت در برابر سوراخ شدن را فراهم کند وهمچنین بتواند حرارتهای بالا را تحمل کند. مخازن انعطاف پذیر خمش پذیر می توانند کیسه های خمشی با شند.
متداولترین شکل کیسه شامل ماده 3 لایه ای است که بطور کلی آن pp پلی استر- آلومینیم  و فویلی – قالبی است. لایه پلی استر خارجی با ضخامت 12µ می باشد. که محافظت از فویل را انجام می دهد و لایه ای با قدرت و مقاومت در برابر سایش را فر اهم می کند . هسته فویل آلومینیومی برای ارایه ویژگیهای محافظت از آب ، گاز،بو، نور بکار می رود.
ضخامت فویل بطور عادی 12µ است، اگرچه فویلهای 15 9،7 µ، بکار می روند. کار کرد اولیه لایه داخلی فراهم کردن درزهای با مقاومت قوی در برابر حرارت و مقاومت خوب محصول برای کیسه خمش پذیر است.این لایه همچنین به محافظت از فویل کمک می کند و در محافظت کلی بسته بندی سهیم است. سه لایه ماده خمش پذیر با لایه چسبنده پیوسته اند.مزیتهای  بیشتری وجود دارند که شامل هزینه های حمل و فضای ذخیره سازی  برای مخازن خالی، کمتری می باشند.
کیسه های خمش پذیربا فویل آلومینیومی دارای یک عیبی می باشند که آن دیده نشدن محصول  توسط مصرف کنندگان قبل از بازشدن هستند . بمنظورغلبه براین مشکل کیسه های شفاف با استفاده از لایه های پلی استر ، با اکسید سیلیکن، یا پوشش اکسیدآلومینیوم ساخته می شوند که نه تنها ویژگیهای ، مرئی بودن را دارند، بلکه همچنین دارای ویژگیهای محافظتی خوبی هستند.
کار انجام شده در انسیتو مرکز فناوری ماهیگیری (CIFT)آشکار کرده است که محصولات ماهی که در این کیسه های شفاف بسته بندی و عمل آوری شده اند، دارای تاریخ مصرف  بیش از 18 ماه در دمای محیط ذخیره سازی هستند . اکنون هم کیسه های مات و هم شفاف براحتی در دسترس هستند، زیرا آنها توسط صنایع بسیاری ساخته می شوند و گران نیستند.
سوسیس ماهی:
سوسیس ماهی یکی از محصولات پر طرفدار در بین مردم می باشد . سوریمی ماده اصلی این محصول می باشد که پس از مخلوط کردن با چند ماده دیگر ، هموژنیزه می شود.توده هموژنیزه شده در پوشش های مصنوعی چپانده می شود. مانند ریفان(هیدروکلرید لاستیکی )یا کورالون(کلرید وینیلیدن).این پوشش با استفاده از حلقه های فلزی بسته می شود و سپس در آب در دمای 85 تا 90 درجه گرم می شود و سپس به آرامی سرد می شود.سوسیس پس از خشک شدن سطح آن در سلیفون با لایه پلی اتیلن پیچیده می شود . سوسیس ماهی در دمای یخچال برای فروش نگهداری می شود .با این وجود وقتی ذخیره طولانی لازم باشد بهتر است که یخ زده شود کارتن هایی با لایه دوبل پلاستیکی برای ذخیره کوتاه مدت ایده آل هستند، اما وقتی یخ زده نگهداری می شوند ، بسته بندی بیان شده برای میگوی یخ زده بلوکی مناسب در نظر گرفته می شود.

محصولات خشک شده سریع یخزده شده (AFD):
کاربرد روش خشک کردن با انجماد در حفظ ماهی علی رغم هزینه ی بالای تولید بدلیل چند مزیت دیگر همراه با محصولات بسیار مورد پسند می باشد. اینها به طور کلی عاری از رطوبت هستن و درصد رطوبت بطور کلی کمتر از 2 است. جزو محصولات بی ثبات بوده و می توانند براحتی دستخوش واکنشهایی شیمیایی با هوا شود که منجر به اکسیداسیون ،خرابی رنگ و جذب آب می شوند. آنها بطور کلی تحت گاز بی اثر بسته بندی می شوند تا از هوا و اکسیژن دوری شود. بنابراین الزامات اصلی در بسته بندی بکار رفته ، انتقال اکسیژن و بخار آب کم بمنظور محافظت از محصول در برابر ماندگی و جذب رطوبت و ایجاد قدرت مکانیکی کافی برای محافظت از ضربه می باشند. کیسه های بالایه های کاغذی –آلومینیومی  فویل ـ پلی اتیلن یا با لایه پلی استر پلی اتیلن فلزی شده یا قوطی های  فلزی برای این کار توصیه می شوند.
ترشی ماهی:
ترشی ماهی یک مورد با ارزش افزوده تهیه شده از پوست یا گوشت ماهی و سایر اجزا مانند زنجبیل ،فلفل هندی ،اسید استیک و غیره است . بطور سنتی در بطری های شیشه ای بکار می روند که ویژگیهایی مانند بی اثر بودن ، غیر سمیت، دوام، نفوذ ناپذیری در برابر گازها و رطوبت را ارائه می کنند. با این وجود آنها سنگین ، مستعد شکستن،حجیم و گران می باشند. مواد بسته بندی قابل انعطاف جدید ایجاد شده برای ترشی ماهی بر اساس پلی استر ساده با لایه LDPE-HDPE با قالب لایه نازک یا نایلون – سورلین یا LD –BA- نایلون-BA-پریماکور هستند. اینها بی اثر بوده و می توانند بطور جذاب  بصورت بسته های محکم ساخته شوند و در سمت پشت لایه پلی استر چاپ شوند.
پودر سوپ ماهی :
پودر سوپ ماهی محصول خاصی است که شامل ماهی بطور نسبی هیدرولیز شده ، پروتئین،کربوهیدرات،چربی و چند چاشنی دیگر مانند نمک می باشند. محصول نم گیر است و در نتیجه انتخاب بسته بندی دارای اهمیت زیادی می باشد.بسته بندی مناسب ایجادشده برای این محصولات پلی استر ساده 12µ با لایه LDPE-HDPEبا قالب لایه ای یا لایه چند تایی LD –BA- نایلون-BA-پریماکور90تا100µ است.

استخوان باله کوسه :
باله کوسه خشک شده یک محصول پر طرفدار در بین بازار بین المللی است. اگر استخوان باله کوسه استخراج شود و بجای باله کوسه صادر شود ، ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد می شود . بسته بندی مقاوم در برابر رطوبت دارای مقاومت خوبی در برابر سوراخ شدن و قدرت مکانیکی کافی برای تحمل خطرات حمل و نقل می باشد که،  از جمله الزامات عمده در بسته بندی استخوان باله کوسه است.
 
کتین / کیتوزان:
تا زمانهای اخیر محل یابی دفع زباله میگو مشکل بسیار جدی بوده ، اما اکنون بدلیل کاربرد آن در ساخت کیتین و کیتوزان و تبدیل به کالای بسیار ارزشمند این مشکل تاحدودی حل شده است. بسته بندی باید از محصول در برابر رطوبت و همچنین حملات میکروبی و حشرات محافظت کند. بسته بندی که برای کتین و کیتوزان ایجاد شد ،اکنون بطور وسیعی در صنعت بکار می رود که کیسه با HDPE  بافته شده با لایه LDPE  100 درجه می باشد.
جدا از اینها کاربرد محصولات کیتینی در غذا و داروسازی و همچنین کمکهای عمل آوری  توجه زیادی را به خود جلب کرده است، زیرا ترکیبات مصنوعی خارجی جذابیت خود را از دست داده اند.

جنبه های ایمنی در مواد بسته بندی :
انواع بسیاری از مواد بسته بندی در صنعت عمل آوری ماهی بکار می روند. نگرانی گسترده ای از وجود فزآینده مواد بسته بندی بصورت تفاله در محیط و تاثیر آنها بر محیط زیست در ملل صنعتی وجود دارد. قانون محیط زیستی که  در مورد بسته بندی وضع می شود با هدف کاهش آن از نظر منبع یا تسهیل در بازاریابی و مصرف مجدد آن از طریق محدودیتهای اختیاری و اجباری است. مواد خطر ناک نفوذ کننده از مواد بسته بندی و اجزای آنها در مواد غذایی در تماس با آنها برسلامت و ایمنی مصرف کننده تاثیر می گذارند و همچنین از نگرانی معادلی برخوردار هستند پلاستیکها به طور فزآینده ای بصورت ماده بسته بندی برای محصولات ماهی بکار می روند و مهاجرت مونوم ها و افزودنیهای پس ماند می تواند کیفیت محصولات بسته بندی را خراب کند. فلزات خطر ناک و مواد فرار در مرکبهای چاپ و لحیم قوطی ، اگر فراتر از حدود قابل قبول نفوذ کنند ، می توانند سلامتی مصرف کنند را به خطر اندازند.قوانینی برای تنظیم حدود این مواد خطر ناک در مواد بسته بندی برای محصولات غذایی و محدودیتهای کاملی در مورد مواد بسته بندی خاص در بعضی از کشور ها وجود دارند. این قوانین و محدودیتها از نظر جغرافیایی فرق می کنندو صادرکنندگان محصولات دریایی باید ازآنها آگاه باشند، بطوری که این محصولات در بازارهای مقصد بدلیل بسته بندی غیر قابل قبول رد نشوند یا متوقف نشوند.

در موقع انتخاب سیستم بسته بندی مناسب برای محصولات غذایی، تعدادی از معیارها باید در نظر گرفته شوند. مهمترین آنها پایداری محصولات غذایی مانند پروتئین ، چربی وویتامینهای خاص است زیرا می توانند بدلیل تغییر فعالیت آب محصول ، دستخوش تغییرات زیانباری شوند. پایداری محصول در نتیجه کارکرد خصوصیات شیمیایی ، بیوشیمیایی، و فیزیکی آن است.
و بطور قابل توجهی تحت تاثیر ویژگیهای نفوذپذیری دربسته بندی هستند.  از جمله عوامل محیطی، مانند دما ، رطوبت نسبی،فشار اکسیژن، و شدت نور که محصولات بسته بندی شده در طول توزیع و ذخیره سازی در معرض آنها قرار می گیرد ، همچنین باید در موقع ارزیابی ویژگیهای محافظت کننده لازم برای بسته بندی در نظر گرفته شوند. سر انجام خصوصیات و ترکیبات ماده بسته بندی خاص که تحت تاثیر کیفیت باطنی و ایمنی غذای بسته بندی شده حاصل از مهاجرت اجزائ بسته بندی به غذا است ،باید در نظر گرفته شوند
موادپلاستیکی بطور فزآینده ای در صنعت ماهی یا بصورت مخازن ، صندوقها برای ذخیره سازی ماده خام و ماهی عمل آوری شده در کارخانه ، یا بسته بندی نهایی در شکلهای انعطاف پذیر بکار می روند. بعضی از پلاستیکهایی که بطور متداول برای بسته بندی ماهی بکار می روند ،پلی اتیلن دانسیته پایین((LDPE،                                                                 پلی اتیلن دانسیته بالا  HDPE))، اتیلن پلیمر ( LLDPE)، PP پلی پروپیلن، نایلون،PS))پلی استایرن، اسید آکریلیک اتیلن (EAA) و پلی آکریلونیتریل هستند. همه پلاستیکها جدا از پلیمرهای بنیادی شامل چند اجزا ی غیر پلیمری هستند، که یا بطور ذاتی و یا بطورعمدی به پلاستیکها اضافه شده اند و به سه دسته طبقه بندی می شوند.
1)پسماند پلیمریزاسیون (مونوم های پس ماند،بقایای کاتالیزور،حلال پلیمریزاسیون و غیره)
2)کمکهای عمل آوری (نرم کننده، پایدار سازنده، آنتی اکسیدان، عوامل روان ساز و سایر  عوامل می باشند)
3)افزودنی های کاربردی (آنتی اکسیدان، درخشان کننده، عوامل باد کنند، عوامل جداکننده از قالب، رنگ زننده، پایدار ساز UV و غیره)
از میان موارد فوق نوع اول ترکیبات اجتناب ناپذیراند،در حالیکه دو نوع دیگر بطور عمده به پلیمر یا در موقع ساخت یا پس از آن اضافه می شوند تا ویژگیهای نهایی مطلوب ماده پلاستیکی تمام شده بدست آیند. خود پلیمرها وزن مولکولی زیادی دارند و بی اثر بوده و دارای حلالیت محدودی در سیستمهای آبی و چرب هستند.

با این وجود ترکیبات غیر پلیمری می توانند در موقع تماس مستقیم بین محصول و پلاستیک ، از پلاستیک به محصول وارد شوند و از اینرو محصول غذایی را با خطر سمیت برای مصرف کنند آلوده کنند. کشورهای مختلف مانندهند،آمریکا ،بریتانیا،اروپا و ژاپن مشخصات و قوانینی را بمنظور استفاده ایمن از پلاستیک برای تماس با غذا وضع کرده اند. این در اصل مربوط به  استفاده اجزا و افزودنی های مختلف و سایر مواد افزودنی بکاررفته توسط سازنده در فرمولهای ترکیب پلاستیک می باشند. این توصیه ها بر اساس داده های سمیت شناسی موجود هستند. محدوده فلزات سنگین از نظر رنگهای بکار رفته در ساخت پلاستیک بصورت زیر است:
سرب (01/0٪)، آرسنیک (005/0٪)،جیوه (005/0٪)، کادمیوم (2/0٪)،سلنیوم (2/0٪)و باریوم(01/0٪). سایر قوانین درمواد بسته بندی غذا شامل قوانین برای افزودنی ها(آنتی اکسیدان،رنگ زن،نرم کننده وغیره ) در مواد بسته بندی غذا بکار می باشند .

نتیجه گیری :
با در نظر گرفتن اهمیت غذاهای دریایی، توجه به تولید و فروش محصولات دریایی با کیفیت خوب، هم برای بازارهای صادرات و هم بازارهای داخلی خیلی مهم می باشد. حتی با وجود اینکه کنترل کیفیت اکیدا برای تضمین ایمنی غذا برای تجارت بصورت صادرات اجرا می شود، راهکارهای مناسبی با توجه به کیفیت و ایمنی مواد بسته بندی بکار رفته وجود ندارد. این بسیار اساسی است که ماده بسته بندی مناسب برای محصول ماهی خاص بکار رود و آزمایش مواد بسته بندی باید برای پارامتر هایی مانند مهاجرت کلی و خاص مونوم ها پس ماند و سایر اجزای سمی اجباری گردد.

منابع:

1. Alasalvar.C,shahidi F ,Miyashitak.2011.Handbook of seafood Quality, safety and Application . Black well publishing Ltd. P.P.139-154.
2.Gopal, T.K.S.(2007).seafood Packaging , Golden jubilee Series. Central Institute of Fisheries Technology , Cochin, India .
3.Gopakumar, K.(1993).Fish Packaging Tacknology – Materials & Methods . Concept Publishing Company, New Delhi, India.
4. Gopal, T.K.S.& Ravi Shankar , C.N.(2001).Packaging of value added fish products . Food Industry, 20, 64-67.
5.Gopal, T.K.S.& Ravi Shankar , C.N.(2003). Safety of packaging materials for seafood . In: Seafood Safety , Surendran , P.K., Mathew, P.T., Thampuran , N. et al . (eds), Society of Fisheries Technologists (India) ,Cochin, India, pp. 122-131.
6. IS: 10142(1999) .polystyrene (Crystal and High Impact) for its Saft Us in Contact with Foodstuffs, Pharmaceuticals and Drinking Water (First Revision). Bureau of Indian StNDARDS , new Delhi, India.
        

 


تعداد بازديد:745
 
Copyright (c) 2024 مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان بندر انزلی
Powered by r.ravvar