مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان بندر انزلی > یادداشت های علمی

   پنج شنبه 6 اردیبهشت 1403

وضعیت آب و هوای بندر انزلی

  صفحه اصلی     

  معرفی مرکز     

  امکانات مرکز     

  دستاوردهای مرکز     

  پروژه ها     

  نکته های سلامتی     

  یادداشتهای علمی     

  سخنرانی های علمی     

  معرفی مدیران     

  CV محققین     

 

 
یادداشت های علمی
آشنایی با جلبک اسپیرولینا و فواید آن
شنبه 29 شهریور 1393
صغری کمالی

امروزه بهره برداری از جلبک ها در ابعاد صنعتی ، کشاورزی ، دارویی و غذایی بسیار گسترش یافته و تکنولوژی مدرن برای تولید و بهره برداری از جلبک ها در کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان مورد استفاده قرار می گیرد. جلبکها از تواناترین گیاهان هستند آنها قادرند آب و هوا را پاک کنند.رنگ ماهیهای قرمز را قرمز تر می کندو از همه مهم تر انسانها را سالمتر می سازند،جلبکها قادرند انرژی آینده مورد نیاز بشر را تامین کنند. خوشبختانه در کشور ما نیز براثر شرایط جغرافیایی خاص ، گسترش جلبکها آن چنان است که بسیاری از گیاهان تولید کننده مواد اولیه دارویی را داریم و می توانیم با بهره گیری از آن ها از ورود این مواد از خارج جلوگیری کنیم. جـلبک هـا از دستـه آغـازیـان فتواتوتروف می بـاشند، یعـنـی قادرند با فتوسنتز،مواد غیرارگـانـیـک را بـه مـواد ارگـانیک تبدیل کنند. 73 تا 87 درصد اکسیژن کره زمین توسط جلبکها (فیتوپلانکتونها) تولید میگردد. فیتوپلانکتونهاجـزو جــلبکهای تک سلولی بوده، ونخستین حلقه زنجیره غذایی جانوران آبزی  را تشکیل می دهند. جلبک ها عمدتاًدر آبهای کم عمق می رویند. اما زیستگاه آنها میتواند در خشکی و مناطق مرطوب، صخره ها، چشمه های آب گرم، سنگها ، فاضلاب ها و مناطق برفی نیز باشد. همچنین جلبک ها بصورت همزیستی و یا انگل نیز زیست میکنند. جلبک ها برای رشد به نور خورشید، دی اکسید کربن(CO2) ، آب و مواد معدنی نیاز دارند. جلبکها مانند گیاهان حاوی کلروفیل و قابلیت فتوسنتز می باشند، اما برخلاف آنها فاقد ریشه، ساقه، برگ و گل هستند. دیواره سلولی جلبکها از سلولز، گلیکوپروتئین ها و پلی ساکاریدها تشکیل یافته است. ذخیره غذایی در جلبک ها نیز به شکل نشاسته است.(برخی نیز بصورت روغنها و قندهای گوناگون).
استفاده از جلبک ها در پژوهش های زیستی:
جلبکهای مثل کلامیدوموناس ، کلرلا و استابولاریا در مطالعات فیزیولوژی و ژنتیک بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. از کلرلا برای تحقیقات فضایی استفاده می شود .نکته مهم دیگر اینکه آگار برای محیط های رشد باکتری ها و قارچها دارد و آن مقاوم بودن آگار در برابر باکتری های تبدیل کنند ژل بسته به ژل مایع است، بخش دیگری از مصرف آگار نیز در حمل ماهی های آماده طبخ است که با مصرف آن می توان از شکستگی ماهی ها درزمان حمل جلوگیری کرد.
مشخصات اسپیرولینا (SPIRULINA):
نوعی سیانوباکتری و یا جلبک سبز-آبی می باشدکه بصورت مکمل غذایی عر ضه میگردد. اسپیرولینا قدیمی ترین گیاه روی زمین می باشد چراکه بالغ بر 3.5 میلیارد سال از تولد آن می گذرد . برای ماه ها و سالهای طولانی و بی پایان ،در دریاچه های نمک مناطق گرمسیری از آفریقا گرفته تا امریکای مرکزی و جنوبی رشد کرده است . رشد انبوه آنها در دریاچه ها منظره ای ایجاد می کند که گویا دریاچه را با رنگ سبز و آبی نقاشی کرده اند . از زمان های قدیم ، اسپیرولینا  توسط مردم ساکن در آن مناطق به عنوان شکلی از مواد غذایی مورد استفاده قرار گرفته است . اگر چه آنها از دانش مدرن تغذیه ای بی بهره بودند ، اما بر اساس تجربه ، آنها می دانستند که اسپیرولینا غذایی با ارزش تغذیه ای بسیار بالا است .بدنبال تحقیقات انجام شده یکی از محققین بزرگ دنیا بنام ( آقای دکترClayman  و گروهش ) در انستیتو نفت فرانسه ، برای اولین بار کشت اسپیرولینا آغازشد و ارزش تغذیه ای شگفت انگیز، سرعت بالا درهضم ، و سرعت  رشد بالای آن در طی مراحلی شناخته شد.به طور کلی جلبک اسپیرولینایک موضوع مهم در کنفرانسها ی بین المللی و همچنین توسط سازمان غذاودارو به رسمیت شناخته شده است که بر همین مبنا به عنوان یک غذای کامل برای فضانوردان مورد استفاده قرار می گیرد.با توجه به فواید موجود در این جلبک  همچنین تولید و کشت انبوه آن ، به عنوان(یک غذای مغذی )درحال افزایش می باشد.در کشور ما نیز  جلبک های دریایی در سواحل صخره ای جنوب بخصوص سواحل استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر به وفور یافت می شوند. طی تحقیقات انجام شده بیش از 250 گونه جلبکی در سواحل جنوب کشور شناسایی شده، که بسیاری از گونه ها دارای خواص کاربردی بوده و در سطح جهانی از آنها استفاده می شود. با بهره گیری از منابع غنی سواحل خلیج چابهار، بوشهر و بندر لنگه ضمن صرفه جویی ارزی فراوان، گامهای بلندی در جهت خودکفایی کشور در این زمینه برداشته خواهد شد. در این راستا نیز خوشبختانه در سال های اخیر، کشت انبوه جلبکهای دریایی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
فرآیند تولید:
1- کشت : کشت در شرایطی مشابه با دریاچه های آب شورمناطق گرمسیری  انجام می پذیرد. یک نوع محیط کشت مایع قلیایی که به آن مواد مغذی اضافه شده است را با فشار وارد سطح حوضچه های بزرگ کشت می کنند که آب در داخل آنها به آرامی در جریان است و بدین ترتیب اسپیرولینا در این محیط به آرامی شروع به فتوسنتز و رشد می کند و گسترده می شود .
2- تصفیه: اسپیرولینا که بدین ترتیب در تمام حوضچه ها گسترش پیدا کرده است بواسطه عمل تصفیه از مایع کشت جدا می شود .        
 3- آبگیری : حالا اسپیرولینا که تغلیظ شده است در محیطی خلاء بر روی صفحات مخصوص شستشو و آبگیری قرار داده می شود و بطور پیاپی با آب تمیز شسته می شود و آبگیری می شود .   
4- خشک کردن: بعد از مرحله آبگیری اسپیرولینا بلافاصله با استفاده از اسپری خشک کن مخصوص، خشک می شود و به پودر تبدیل می شود.
 تاثیراسپیرولینابرسلامت انسان:
اگر اسپیرولینا را بصورت منظم مصرف کنیم ،بدن بیشتر قلیایی می شود . سوخت و ساز بدن به طور کلی فعال تر شده ،سلول ها شاداب تر و سیستم ایمنی بدن قوی تر می شود . علاوه بر این ، نه تنها به علت تجدید حیات سلول ها سلامتی فرد حفظ می شود بلکه می توان انتظار داشت که بهبودی چشمگیری نیز در وضعیت ظاهری فرد ملاحظه می شود که در وضعیت پوست و موی افراد نمود پیدا می کند. به همین دلیل است که می توان گفت که،اسپیرولینا یک غذای فوق العاده است که به شما هم سلامتی وهم زیبایی را هدیه می دهد.
فوایدمصرف اسپیرولینا:
این جلبک برای کسانی که به راحتی خسته می شون، کسانی که دوره نقاعت بعد از بیماری را می گذرانند، کسانی که خیلی زود سرما می خورند، کسانی که کم خونی دارند ، افراد سیگاری و غیره  مفید می باشد .
 اسپیرولینا برای درمان چه بیماریهایی مفید است:
بیماری های دستگاه گوارش :زخم و التهاب معده بیماری هایی هستند که در آنها ترشحات اسیدی معده به علت استرس افزایش می یابد و باعث زخم شدن جدارمعده می گردد . برای جلوگیری از وقوع این بیماریها ، لازم است :
* با خوردن غذاهای قلیایی که هضم خوبی دارندهم می توان مانع افزایش مقدار ترشحات اسیدی معده شدو هم باعث خنثی شدن این ترشحات اسیدی شد.
* مقدار متعادلی از مواد مغذی شامل پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها مصرف شوند.
اسپیرولینا یک غذای قلیایی است که تمام شرایط فوق را دارا است. این غذا نه تنها حاوی مقادیر زیادی از مواد مغذی با کیفیت بالا می باشد بلکه سرعت هضم و جذب اجزاء آن نیز بسیار بالا است. علاوه بر این کلروفیل موجود دراسپیرولینا ازغشاء معده و روده که دچار صدمه شده اند نیزمحافظت می کند. امروزه اثرات بسیار مثبت اسپیرولینا در درمان زخم معده ، گاستریت مزمن و زخم دوازدهه تأیید شده است.
کم خونی و اسپیرولینا:کم خونی ناشی ازکمبود آهن در بدن است . همیشه برای جلوگیری از بیماری کم خونی، به ما توصیه شده است که رژیم غذایی خود را با غذاهای حاوی مقادیر فراوان آهن مانند : جگر، اسفناج غنی نماییم . با این حال ، اگر آهن با پروتئین و ویتامین C همراه نباشد ، هضم و سرعت جذب آن پایین می آید . بنابراین ، به سادگی و با مصرف معمولی غذاهای غنی از آهن ، ما فواید آنها را دریافت نخواهیم کرد . به بیان دیگر، اسپیرولینا نه تنها حاوی مقدار آهن بیشتری از جگر است ، بلکه حاوی مقادیر زیادی پروتئین و کلروفیل خون ساز نیز می باشد . هضم و جذب میزان آهن آن نیز بسیارعالی است ، بنابراین می توان گفت که اسپیرولینا در مبارزه با کم خونی بسیار موثر می باشد .
دیابت  و اسپیرولینا:
اسپیرولینا در پیشگیری از دیابت موثر است ،زیرا در حالی که از نظر داشتن کالری پایین است ، حاوی مقادیر زیادی از ویتامین B1 ( که باعث بهبود سوخت و ساز قندها در بدن می شود ) ، ویتامین B2 ( که با کمک به سوزاندن کالری مانع از چاقی می شود ) و ویتامین B6 ( که در ساخت هورمون انسولین در بدن نقش دارد ) می باشد .علاوه بر این ها، اسپیرولینا یک مکمل قلیایی است که به بازگشت حالت اسیدی خون به حالت قلیایی کمک شایانی می کند و از همین روست که از اسپیرولینا به عنوان  محصول غذایی ایده آل برای جلوگیری و بهبود بیماری دیابت نام برده می شود .
بیماری های کبد  و اسپیرولینا:کبد به بدلیل تخریب و دفع سموم از بدن ما و همینطور نگهداری و انبارکردن مواد مغذی که توسط خون حمل می شوند نقشی بسیار حیاتی بازی می کند . مهمترین مواد مغذی برای کبد پروتئین ها و ویتامین ها هستند که پروتئین ها بخش اعظم کبد را تشکیل می دهند و ویتامین ها به عملکرد صحیح آن کمک می کنند . کمبود پروتئین و ویتامین ها می تواند در نهایت منجر به آسیب و یا متوقف شدن کامل عملکرد کبد شود .اسپیرولینا غذایی است با مقادیرفراوان از پروتئین های با کیفیت و ویتامین ها،از طرفی درمان اصلی برای بیماری های کبد بر روی یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی متمرکز می باشد . به همین دلیل  گزارش هایی وجود دارد که نشان دهنده افزایش سرعت بهبودی بیماری های کبد در صورت درمان همزمان با اسپیرولینا هستند . این اثرات به دلیل وجود پروتئین و ویتامین های ضروری بدن در اسپیرولینا می باشد از طرفی ، در بیماری های کبد معمولا" فرد بیمار از کمبود پتاسیم در بدن رنج می برد و چون اسپیرولینا حاوی مقدار پتاسیم مناسبی می باشد می تواند یک اثر افزایشی در بهبود بیماری های کبدی داشته باشد . بهمین خاطر است که عنوان می شود اسپیرولینا در سلامت کبد نقش بسزایی دارد.
منابع:
1-کیانمهر،ه . 1381-مبانی جلبک شناسی ،انتشارات جهاد دانشگاهی.
2- امین زاده، ش. 1376. جدید ترین کاربرد های دارویی و سنتی جلبکهای دریایی. اولین سمینار گیاهان دارویی.

3-Barsanti, L., & Gualtieri,P,.2006. Algae :anatomy , biochemistry, and biotechnology. Taylor & Francis Grop.
4-Armisen,R. 1989. Word wido use and importance of Gracilaria . Journal of Appl Phycol . vol.7. pp.231-234.
5-Rosowskii, J,R.1989. Rapid growth of Artemia fransiscana kellog, in xenic culture of chlorella sp. Aguaculture , 81.pp.185-203.
  6-Sohrabipour, J., and Rabii, R.1996. New records of algae for Persian Gulf and flore of Iran .Jour botany .11(1) : 95-115.
 7- Sohrabipou ,J., and Rabii, R. 1996. New records of algae for Persian Gulf and flora of Iran. Jour-19 botany. 11(1): 95-115

 


تعداد بازديد:1131
 
Copyright (c) 2024 مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان بندر انزلی
Powered by r.ravvar